یاد و خاطره استاد محمود حکیمی (پیشکسوت تربیت معلم) گرامی باد
محمود حکیمی در سال ۱۳۲۳ در تهران متولد شد و پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی و متوسطه، برای تحصیل در رشته زبان انگلیسی وارد دانشگاه تربیت معلم شد و پس از مدتی تدریس در مدارس تهران، برای ادامه تحصیل در رشته تعلیم و تربیت به انگلستان رفت و پس از دریافت درجه فوق لیسانس و بازگشت به ایران، به تدریس در مراکز تربیت معلم پرداخت. او در دوران بازشنستگی به کار مورد علاقهٔ خود که همان تحقیق و تألیف در زمینهٔ ادبیات معاصر انقلابی ایران و تاریخ تمدن است، می‌پرداخت.
او در خانوادهای مذهبی رشد و نمو پیدا کرد و سپس در سنین نوجوانی نخستین فعالیت‌های قلمی خود را در نشریهٔ دیواری مدرسه آزمود. قدم برداشتن برای نوشتن او را به سمت مجلهٔ «کیهان بچه‌ها» سوق داد. در سال ۱۳۳۹ داستان‌های خود را منتشر کرد و در ادامه به ترجمهٔ داستان‌های پلیسی برای مجلهٔ «امید ایران» دست زد. در ادامه علاوه بر نوشتن در زمینهٔ داستان و ترجمهٔ آثار پلیسی، به سمت فعالیت در جهت گرایش‌های سیاسی خود رفت و در سال ۱۳۴۵ در مجلهٔ «مکتب اسلام» نخستین مقالهٔ خود را به چاپ رساند.
محمود حکیمی نخستین بار در سال ۱۳۳۹ در کیهان بچه‌ها قلم زدن را آغاز کرد. نقطه آغازی که تا پایان عمرش در شهریور ۱۴۰۳ بر آن وفادار بماند، آن هم نوشتن برای کودکان ایرانی. او دغدغه آشنایی کودکان ایران را با قلم زدن در معرفی تاریخ و تمدن اسلامی ایرانی در کتاب‌های بسیاری ثبت کرد.
حکیمی در آغاز جوانی به یک نویسنده و پژوهش‌گر فعال تبدیل شد؛ با نشریات مطرح بسیاری همکاری داشت که بعضی از آن‌ها به صورت مخفیانه منتشر می‌شد. او در روند زندگی معلمی را برگزید تا از طریق آن بهتر بتواند نسل جوان را تربیت کند. سال ۱۳۴۷ وارد دانشسرای تربیت معلم شد و در رشتهٔ زبان انگلیسی تحصیل کرد. او زبان انگلیسی را برگزید تا از این طریق بتواند با دنیای دانش ارتباط بیش‌تری برقرار کند و کتاب‌های روز را هم به فارسی ترجمه و در اختیار نسل جوان قرار دهد. در کنار تحصیل در مجلهٔ مذهبی «مکتب اسلام» نیز مشغول به کار بود. در کنار کار در مطبوعات، ترجمهٔ آثاری از تاریخ و تمدن انتخاب کرد و پژوهش‌هایی دربارهٔ ادیان را نیز به سایر فعالیت‌هایش افزود. این فعالیت را به پیشنهاد محمدجواد باهنر در دستور کار خود قرار داد. در سال ۱۳۵۰ در شهر قم به عنوان معلم تدریس را آغاز کرد. در همین زمان داستان‌های مذهبی خود را در مجلهٔ مکتب اسلام به چاپ رساند. هرچند در همان موقع در مجلهٔ «نسل نو» هم فعالیت داشت. در اواسط دههٔ پنجاه برای ادامهٔ تحصیل راهی انگلیس شد و در همان موقع نخستین قدم‌ها را برای ترجمهٔ مجموعهٔ «تاریخ تمدن» برداشت.
وقتی پس از پایان تحصیل به ایران برگشت، حکومت در آستانهٔ برچیده شدن و حکومت جدید دیگری در راه بود که با نگاه حکیمی تطابق بیش‌تری داشت؛ حکومت اسلامی که قرار بود پس از پیروزی انقلاب اسلامی بر ایران حکم‌فرما شود. این شرایط خاص حکیمی پرانرژی را واداشت که آثاری در راستای تغییرات ایران بنویسد و در این تغییر سهم خاص خود را ایفا نماید.
در کارنامه او آثار قابل تاملی ثبت شد از جمله «پرواز به سوی آزادی»، «سرودهای رهایی»، «غروب بیمار»، «فرار از ظلمت»، «رهبر آزادگان حسین علیه‌السلام»، «فلسطین آزاد می‌شود»، «به سوی ساحل»، «نگاهی به حوادث تاریخی». هرچند در سال‌های انتهای حکومت پهلوی حکیمی شتاب بیش‌تری در انتشار آثار خود گرفته بود اما در این شتاب از نکاتی که باید به نسل نوجوان منتقل کند، غافل نشده بود و با شگرد خود «وجدان» و «نقابداران جوان» را با نگاه به شرایط منتشر کرد. در آستانهٔ انقلاب او نویسنده، مترجم و معلمی جوان اما شناخته‌شده بود که در تغییر روند جامعهٔ آن روز کارنامهٔ خوبی داشت و با ناشران متعددی همکاری می‌کرد.
پس از انقلاب، حکیمی همچنان در صحنه بود و پویا در عرصهٔ فرهنگ. ریاست کتابخانهٔ سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی را طی سال‌های ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۴ به عهده گرفت. همزمان به ویراستاری کتب درسی علوم انسانی پرداخت و تألیف و ترجمهٔ کتاب‌های علمی را به عنوان تجربه‌ای تازه به کارنامهٔ خود افزود.
بنیان‌گذاری نشریهٔ «آوا» در زمینهٔ آموزش کودکان استثنایی، تدریس در مدرسهٔ تیزهوشان و ورود به سازمان آموزش کودکان و دانش‌آموزان استثنایی، هم‌چنین آموزش زبان انگلیسی، ادبیات و تاریخ در مدرسهٔ نابینایان خزائلی و… از جمله مسئولیت‌ها و کارهای حکیمی در عرصهٔ تعلیم و تربیت طی سال‌های ۶۴ و ۶۵ بود. در همین سال‌ها بود که ترجمهٔ «دانشنامه نوین» را دست گرفت و تا سال ۱۳۸۹ که چهرهٔ ماندگار آموزش و پرورش کشور شناخته شد، آثاری نوشت که در زمینهٔ تعلیم و تربیت جزو آثار تاثیرگذار به شمار می‌آیند. مجموعه کتاب‌های «در مدرسه…» که در دههٔ ۱۳۸۰ نوشته شد، شامل «در مدرسه مولانا»، «در مدرسه حکیم توس»، «در مدرسه پیر نیشابور، عطار»، «در مدرسه ناصرخسرو»، «در مدرسه سعدی شیرازی» و.. از دیگر آثار او در عرصهٔ نشر بود.
محمود حکیمی در مراسمی که بنیاد نخبگان در آستانهٔ ۸۰ سالگی برای تجلیل از او برگزار کرد، ضمن قدردانی از این حرکت دربارهٔ فعالیت‌ها و دغدغهٔ خود دربارهٔ ایران گفت: «از نظر من نخبه کسی است که آگاهانه و به‌هنگام انتخاب می‌کند و همیشه امیدوار است و به‌هنگام نیز اقدام و عمل می‌کند. در آستانهٔ ۸۰ سالگی با ۳۰ سال تجربهٔ معلمی و تالیف، ترجمه و انتشار ۲۰۰ عنوان کتاب در زمینه‌های تاریخ، دین، علم و ادبیات، قاطعانه و با صدای رسا اعلام می‌کنم که راه نجات بشر از بحرانهای دنیوی و رسیدن به ساحل امن و سلامت از طریق فهم و عمل به سخنان امامان معصوم علیهم السلام ممکن است و چکیده و عصارهٔ کلام اهل بیت در ایثار و محبت است.»
استاد محمود حکیمی ۳۰ شهریور ۱۴۰۳ درگذشت و در قطعه نام‌آوران بهشت زهرا تهران به خاک سپرده شد.
آثار
۱. غرب بیمار (نخستین کتاب محمود حکیمی که در سال ۱۳۵۱ه. ش منتشر شد)
۲. انسان و الکترونیک (۱۳۵۲)
۳. مبانی ادبیات کودک و نوجوان: ویژه ادبیات دینی
۴. همراه با عارفان، عیاران و جوانمردان
۵. نگاهی به تاریخ معاصر جهان، یا، بحرانهای عصر ما
۶. ساندر (ترجمه)، اثر ویلیام اچ. آرمسترانگ
۷. در مدرسه مولانا: سیری در مثنوی معنوی
۸. در مدرسه حکیم توس، از ایرانم، از شهر آزادگان، دربارهٔ فردوسی، سراینده سرود آزادی
۹. در مدرسه پیر نیشابور: نگرشی بر زندگی، آثار و اندیشه‌های فریدالدین عطار نیشابوری
۱۰. در مدرسه اقبال لاهوری (سرو آزادی) دربارهٔ زندگانی، آثار و اندیشه‌های محمد اقبال
۱۱. رودخانه خروشان عشق: نگاهی به زندگانی دکتر سیدحسین فاطمی
۱۲. زندگی‌نامه، اندیشه‌ها و مبارزات دکتر محمد مصدق
۱۳. زندگی‌نامه، اندیشه‌ها و مبارزات علی اکبر دهخدا
۱۴. در مدرسه فرمانروای ملک سخن سعدی
۱۵. راه بازرگان
۱۶. در مدرسه ناصرخسرو قبادیانی
۱۷. گلستان سعدی همراه با برگردان انگلیسی، مصلح بن عبدالله سعدی، ادوارد رهاتسک (مترجم)، فرانسیس گلادوین (مترجم)، محمود حکیمی (به اهتمام)
۱۸. بوستان سعدی همراه با برگردان انگلیسی، مصلح بن عبدالله سعدی، جورج مایکل ویکنز (مترجم)، محمود حکیمی (به اهتمام)
۱۹. در مدرسه پروین
۲۰. با پیشگامان آزادی: اندیشه‌ها و کوشش‌های فرهنگی و سیاسی حاج میرزا حسن رشدیه تبریزی
۲۱. تاریخ تمدن، یا، داستان زندگی انسان (مجموعه‌ای است ۲۱جلدی که اولین جلد آن در سال ۱۳۶۰ه. ش و جلد بیست ویکم آن در ۱۳۸۲ه. ش منتشر شده است)
۲۲. مبانی ادبیات دینی کودکان و نوجوانان
۲۳. طاغوت در جریره‌ای دورافتاده (داستان)
۲۴. داستان‌ها و فرازهایی از زندگانی امام حسین
۲۵. به سوی ساحل
۲۶. نقابداران جوان
۲۷. همراه با سیاحان و جهانگردان و مسافران تاریخ
۲۸. هزار و یک حکایت تاریخی (مجموعه سه جلدی) ال ۱۳۵۱ه. ش منتشر شد)
۲۹. داستان‌ها و فرازهایی از زندگانی امام حسین
۳۰. داستانهایی از عصر رضاشاه
۳۱. داستانهایی از عصر ناصرالدین شاه
۳۲. وجدان (داستان)
۳۳. سلحشوران علوی
۳۴. پرواز به سوی سیاره آزادی
۳۵. در سرزمین یخبندان
۳۶. اشراف‌زاده جوان
۳۷. پیام آور محبت
۳۸. حس ششم
۳۹. وجدان
۴۰. داستانهایی از زندگی امیرکبیر