جهاد دانشگاهی

جهاد دانشگاهی پُلی میان دانشگاه و جامعه است. عمده‌ترین هدف جهاد دانشگاهی در حال حاضر، عینیتْ بخشیدن به آرمان‌های انقلاب اسلامی در سطح دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، تحقق اهداف انقلاب فرهنگی، گسترش گرایش دینی و مذهبی در بین دانشجویان، توسعه فنّاوری با بهره‌گیری از نیروهای متخصص داخلی برای حذف وابستگی‌های علمی ـ فرهنگی، و استقرار نظام آموزش عالی مبتنی بر ارزش‌های اسلامی در سطح دانشگاه هاست.

 

جهاد دانشگاهی نهادی است عمومی، غیردولتی و زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی که از لحاظ اداری دارای شخصیتی مستقل است. وظایف جهاد دانشگاهی گسترش تحقیقات و شکوفایی استعدادها، توسعه امور فرهنگی، تبلیغ و ترویج فرهنگ و هنر اسلامی در برنامه‌ریزی برای قشر جوان، ایجاد امکانات نشر و تألیف، انجام تحقیقات کاربردی و توسعه ای، حمایت از دانشجویان و پژوهش گران جوان، و توجه به اشتغال فارغ التحصیلانْ است. جهاد دانشگاهی در سه حوزه آموزشی، فرهنگی و پرورشی به صورت عمده فعالیت دارد که هر کدام از این حوزه‌ها، شاخه‌های متعددی دارند.

 

انقلاب فرهنگی

در فاصله سال‌های ۱۳۵۷ تا ۱۳۵۹، یعنی پس از پیروزی انقلاب تا وقوع انقلاب فرهنگی، فضای دانشگاه‌ها هنوز آن طورکه باید با شرایط دوران بعد از انقلاب هماهنگ و هم سو نگشته بود. از این رو، امام خمینی رحمهم الله فرمان انقلاب فرهنگی را صادر کردند. در پی صدور این فرمان، برای تحقق بخشیدن به اهداف انقلاب فرهنگی و ضرورت ایجاد تحول در دانشگاه‌ها، ستاد انقلاب فرهنگی تشکیل شد.

 

این ستاد برای ایجاد بازوی اجرایی قوی برای سازمان دهی و نظارت بر وضعیت مدیریت دانشگاه‌ها، شورای عالی جهاد دانشگاهی را تشکیل داد. این شورا نیز در شانزدهم مرداد ماه سال ۱۳۵۹، جهاد دانشگاهی را تأسیس کرد و از آن روز، جهاد دانشگاهی زیرنظر ستاد انقلاب فرهنگی، و بعدها شورای عالی انقلاب فرهنگی فعّال است.

 

کتاب و کتاب خوانی

توجه به کتاب و کتاب خوانی، یکی از سرفصل‌های مهم فعالیت‌های فرهنگی جهاد دانشگاهی است. به این منظور، این نهاد از سال ۱۳۶۲، تولید و انتشار کتاب را با هدف‌های کمک به دانشجویان برای دست یابی به منابع علمی، و ایجاد ارتباط با استادانی که آثار خود را از طریق امکانات جهاد دانشگاهی در اختیار جامعه دانشگاهی کشور قرار دهند، آغاز کرد. این نهاد به منظور پر کردن خلأ موجود در زمینه تولید کتاب، به تشکیل گروه‌های آموزشی پرداخت و با توجه به نیازهای دانشجویان و پیشنهادهای استادان و محققانْ به تألیف و ترجمه کتاب‌های درسی دانشگاهی پرداخت.

 

نقد کتاب

نقد کتاب، یکی از برنامه‌های جهاد دانشگاهی در دانشگاه هاست و واحدهای جهاد در دانشگاه‌ها، نقد و بررسی کتاب را به‌طور مرتّب در دستور کار خود قرار داده‌اند. این واحدها، با برپایی جلسه‌هایی با استادانِ نویسنده و دعوت از نویسندگان کتاب‌ها و تشکیل میزگرد، به نقد و بررسی کتاب‌ها می‌پردازند. علت این کار هم این است که آن‌ها معتقدند که دانشگاه محل بحث و پژوهش ونقد و نظر است و در غیر این صورت، تفاوتی میان دانشگاه و مقطع دبیرستان نخواهد بود.

 

جهاد دانشگاهی در کلام امام خمینی

جهاد دانشگاهی، محصول مستقیم انقلاب اسلامی ماست و هدف آن، پیش رفت مراکز علمی و گسترش کمّی و کیفی تحقیقات در دانشگاه هاست. این نهاد با اعتقاد به این که تحقیقات، پشتوانه و اساس توسعه و رشد فنّاوری ملی است، گسترش تحقیقات و شکوفایی استعدادها را در سطح جامعه، در سرلوحه برنامه‌های خود قرار داده‌است. حضرت امام خمینی رحمهم الله دراین باره می‌فرماید: «مهم‌ترین عامل در کسب خودکفایی و بازسازی، توسعه مراکز علمی و تحقیقاتی، و تمرکز و هدایت امکانات و تشویق کامل و همه‌جانبه مخترعین و مکتشفین و نیروهای متعهد و متخصص است که شهامت مبارزه با جهل را دارند و از لاک نگرش انحصاری علم به شرق و غرب درآمده و نشان داده‌اند که می‌توانند کشور را روی پای خود نگه دارند».

 

جهاد دانشگاهی در کلام رهبر

مقام معظم رهبری، حضرت آیت اللّه خامنه ای، در مورد جهاد دانشگاهی فرموده‌اند: «مجموعه شما [جهاد دانشگاهی] یک حرفی زد که بحمداللّه این حرف، امروز تقریباً در کشور ثابت شده‌است. جهاد دانشگاهی از اول خواست بگوید که نیروهای مؤمن، حزب‌اللهی، انقلابی و کمربستگان انقلاب آن چنان‌که دشمن می‌خواهد وانمود کند، عبارت نیستند از یک عده مردمی که از دانش، معرفت، تخصص و تجربه تهی هستند».

 

هم چنین ایشان در جای دیگری فرموده‌اند: «تاکنون، کارنامه درخشان جهاد دانشگاهی نیز بیانگر آن است که این نهاد، تجلی گاه تعهد و فرهنگ ناب در محیط‌های علمی بوده‌است و نام جهاد، همواره با تبلور فرهنگ، معنویت وحفظ اصول وارزش‌های متعالی، عجین بوده‌است».

 

منبع

مجله گلبرگ مرداد ۱۳۸۲، شماره ۴۱، سال روز تأسیس جهاد دانشگاهی.