روز دانشجو گرامی باد
روز دانشجو مناسبتی برای تکریم و بزرگداشت مقام دانشجو است. در دین مبین اسلام آموختن دانش بر هر مسلمانی واجب است و دانشجوی حقیقی مورد لطف و عنایت پروردگار متعال میباشد. دانشجو مظهر نشاط و عدالتخواهی در جامعه امروز است و امروز و فردای میهن ما در دست شما دانشجویان است. دانشجویان در دانشگاه فرهنگیان علاوه بر این که به کسب علم و معرفت مشغول هستند وظیفه مقدس معلمی را در آینده بر عهده خواهند گرفت و از این جهت امتیاز ویژهای نسبت به دیگران دارند. این روز را به کلیه دانشجویان به ویژه دانشجومعلمان پردیس شهید چمران تبریک و تهنیت میگوییم و از خداوند متعال میخواهم تا خدمتگزار شایستهای برای دانشجویان باشیم و دانشجویان نیز در کسب مهارتهای انسانی، معلمی و اجتماعی و آماده شدن برای این شغل مقدس موفق باشند. ان شاءالله تعالی.
علت نامگذاری «روز دانشجو»
بعد از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، رژیم وابسته پهلوی که توانسته بود با کمک اربابان آمریکایی بر اریکه قدرت بازگردد، درصدد برآمد تا پایههای حکومت خود را تثبیت کند، اما غافل از اینکه مقاومت مردم بهطور کامل از بین نرفته و ایران در اولین فرصت خشم و انزجار خویش را نشان خواهد داد. نیکسون معاون رئیسجمهور آمریکا در سال ۱۳۳۲، راهی ایران گردید. در حقیقت او میآمد تا نتیجه سرمایهگذاری بیست و یک میلیون دلاری را که سازمان جاسوسی آمریکا، سیا، در راه کودتا و سرنگونی دولت مصدق هزینه کرده بود، از نزدیک مشاهده کند. ملت در حال افسردگی و از نفاق و تفرقه ای که استبداد توانسته بود در میان او ایجاد کند، ناراحت بود.
رهبری نهضت مقاومت، قصد رساندن صدای اعتراض مردم را به گوش جهانیان داشت و تلاش لندن و واشینگتن را که میخواست با مشروع جلوه دادن رژیم کودتا، امتیازات مورد نظر خود را در محیط آرام بدست آورد، خنثی کند. اجرای این برنامه به عهده کمیته هماهنگی دانشگاه تهران واگذار شده بود. تظاهرات دانشجویان دانشگاه تهران، به عنوان اعتراض به ورود دنیس رایت، کاردار جدید سفارت انگلیس در ایران، از روز ۱۴ آذر ۱۳۳۲، آغاز گردید…
شهید چمران: وقایع آن روز چنان در نظرم مجسم است که گویی همه را به چشم میبینم، صدای رگبار مسلسل در گوشم طنین میاندازد، سکوت موحش بعد از رگبار، بدنم را میلرزاند، آه بلند و ناله جانگداز مجروحین را در میان این سکوت دردناک میشنوم. دانشکده فنی خون آلود را در آن روز و روزهای بعد به رای العین میبینم.
هویت دانشجو
برای هویت صنفی بالقوه دانشجو، سه بعد کلی مطرح است که هر کدام شاخصها و نشانه گرهای خاصی دارند: علم و معرفت (معرفت دینی، تفکر و شکوفایی روحیه حقیقت جویی، فرهنگ مطالعه، ارتقای معرفت و نو خواهی علمی)، اخلاق و معنویت (خود سازی معنوی، انتخاب الگو، رعایت آداب معاشرت)، تدبیر و سیاست (بینش سیاسی، تکلیفشناسی، دشمنشناسی، مشارکت سیاسی). یادگیری نقشها و هنجارهایی که نقشها را بیان میکنند از طریق جامعه پذیری است و پاسخ دانشجویان به دانشگاه برای اجرای نقشهای مورد انتظار ممکن است متابعت، همانند سازی یا درونی کردن باشد. متابعت ضعیفترین و درونی کردن قویترین سطح جامعه پذیری است؛ لذا الگوهای علمی و فرهنگی بنیانی که از سوی دانشگاه ارائه میشود، باید طوری باشد که دانشجو آنها را پذیرفته و درونی کند.
دانشجو و تولید علم
امروزه در هر نظامی، دانشگاه محلی برای تولید علم و نوآوری است. بدون تردید در این دنیای بزرگ و این طبیعت سترگ، ناشناختههای فراوانی وجود دارد. تولید علم یعنی پیمودن راههایی که دیگران نرفتهاند دست یابی به آنچه تاکنون بشر به آن دست نیافتهاست و کشف ناشناختههای فراوان موجود از دیدگاه رهبر انقلاب یکی از وظایف دانشگاهها، نواندیشی علمی و تبدیل آن به انگیزه ای عام و مطالبه ای عمومی است. لازمه این معنا، اهمیت دادن به علم است. مقدمات، برنامهریزی و اهتمام شدید به بهره بردن از وقت وامکانات دانشگاه، موجب میشود تولید علم، از شعار و آرمان به درآید و صورت عمل به خود پذیرد.
دانشجو و دانشگاه در کلام امام خمینی و رهبر معظم انقلاب
«ای جوانان عزیز! و ای دانشجویان و دانشمندان! و ای امید امروز و فرداهای امت و اسلام! امانت بزرگ استقلال و آزادی که از دام دو قطب شرق و غرب با مجاهدت و فداکاری ملت عظیم الشان ایران به دست آمدهاست، به شما عزیزان سپرده شده و مسئولیت بزرگی به عهده همه گذاشتهاست، همه ملت به خصوص دانشجویان مسلمان که رهبران آینده هستند، مسئول نگهبانی از این امانت بزرگ الهی میباشند.»
«دانشگاه، نقطهٔ اساسی هر جامعه و کشوری است. اگر دانشگاه اصلاح بشود، آیندهٔ آن جامعه اصلاح خواهد شد. اگر دانشگاه فاسد بشود، سرنوشت آن جامعه فساد است. این فسادی که در دانشگاه فرض میکنیم، ممکن است فساد اخلاقی باشد، یا فساد علمی. فساد علمی معنایش این است که در دانشگاه نه معلم برای درس دادن و یاددادن دلسوزی کند، نه متعلم و دانشجو برای یادگرفتن دلسوزی کند.نتیجه، بی سواد بارآمدن، بد فهمیدن و نفهمیدن و عدم رشد استعدادهاست. فساد اخلاقی، معنایش این است که آن که درس میخواند یا نمیخواند، از لحاظ اخلاقی، شرافت و شرف و غیرت و انگیزه و ایمان لازم را در خود پرورش ندهد. این هم نتیجه اش با شق اول یکی است؛ شاید هم گاهی بدتر. آن عالمی که شریف نباشد، حمیت و غیرت دفاع از کشور و ملت و آرمانها و ارزشهای ملی و دینی خود را نداشته باشد، آن عالمی که دشمن را بر خودی ترجیح بدهد و خود را در اختیار دشمن ملت قرار بدهد، آن عالم از هر جاهلی بدتر است؛ همان دزدی است که با چراغ به دزدی میرود و بیشتر صدمه میزند.»
اخلاق دانشجویی
معاشرت دانشجو با دیگر همکلاسان، استادان و کارمندان دانشگاه تجربه جدیدی از حضور او در اجتماع و ارتباطات با دیگر همنوعان خویش میباشد. ازاین رو بسیاری از آسیبها نیز متوجه جنبههای اجتماعی اوست.
برخی از وظایف اخلاقی دانشجویان در محیط خوابگاه را این چنین میتوان برشمرد:
۱- خوش رفتاری در خوابگاه
با توجه به این که دانشجویان مدت زمان زیادی از طول شبانه روز را در خوابگاه میگذرانند احترام به حقوق هم اتاقیها و دیگر دانشجویان به خصوص اتاقهای نزدیک و مجاور مسئله ای مهم و قابل توجه است.
پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) وقتی کسی گلایه کرد که از دست همسایه اش در امان نیست با شنیدن این سخن به امام علی (علیه السلام) و سلمان و ابوذر دستور داد به مسجد رفته و فریاد بزنند:
«ایمان ندارد کسی که همسایه اش از شر او در امان نباشد».
یا این که فرمودند:
«هر که همسایه اش را بیازارد خداوند بوی بهشت را بر او حرام میکند و جایگاه او دوزخ است».
۲- حفظ آبروی دیگران
بهطور طبیعی در فضای زندگی دانشگاهی گاهی انسان از مسائل و مشکلات دیگران اطلاع پیدا میکند که افشای آنها از گناهان نابخشودنی است که متأسفانه دیده شده یک بیتوجهی کوچک آبرو و زندگی یک دانشجو را با مشکل جدی مواجه نمودهاست.
به نظر میرسد سخن لطیف و پر معنای زیر از پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) اهمیت داستان را بر ما آشکارتر میکند. روزی ایشان رو به کعبه کردند و فرمودند:
«آفرین بر تو چقدر بزرگی، چه حرمت عظیمی بر خدا داری، ولی به خدا سوگند بی شک حرمت مؤمن از حرمت تو بیشتر است».
۳- احسان به دیگران
یکی از راههای مهم ارتباط با دیگران محبت و احسان به آن هاست، ابتدا کردن به سلام و پیش قدم شدن در انجام امور مربوط به زندگی خوابگاهی.
امام علی (علیه السلام) در نامه تاریخی به مالک اشتر میفرماید:
«مهربانی و خوش رفتاری و نیکویی با مردم را در دل خود جای ده».
چرا که در برخی روایات اولیای دین، از انسان به عیال خدا تعبیر شدهاست.
۴- توجه به مسائل معنوی
ارتباط با خدا به خصوص در دوران جوانی زمینه آرامش روحی و کسب کمالات علمی و معنوی انسان را فراهم میکند. به خصوص انجام نماز اول وقت و شرکت در نماز جماعت و حضور در محافل و مراکز دینی در حد منطقی و معتدل نمونههای آشکار و سفارش شده در این باره هستند. همان گونه که در حالات عالمان بزرگ اسلام مانند: ابن سینا و ملاصدرا، آمدهاست که هر زمان به مشکل علمی برمیخوردند به چنین مکانهای مقدسی مشرف میشدند تا علاوه بر کسب آرامش، توفیق حل مسئله را نیز بیابند.
برخی دیگر از موارد اصول اخلاقی اجتماعی دانشجویی که رعایت آنها در فضای دانشجویی نسبت به دیگران به خصوص در فضای کلاس و خوابگاه ضرورت دارد عبارتند از:
تواضع در مقابل دیگران، صداقت در رفتار و گفتار، اعتدال در برخورد، خوراک و پوشاک، گذشت و بخشش، و توجه به دو اصل مهم امر به معروف و نهی از منکر به عنوان نماد مسئولیت پذیری و نوع دوستی.
دانشجو و بصیرت
دانشجوی سیاسی مطلوب در نظام اسلامی، به کسی گفته میشود که در دانشگاه، به درجه بالایی از بینش و درک سیاسی رسیده، در قبال سرنوشت خود، جامعه ومسائل سیاسی حساسیت لازم را نشان دهد. سیاسی بودن دانشجو بدین معناست که یک دانشجوی متعهد، تنها نباید در محور مسائل فردی وشخصی خود متمرکز باشد و از رویدادهای جامعه وجهان غافل گردیده، نسبت به آن بیتفاوت باشد، بلکه باید با اصول و مبانی منطقی و معقول، به تحلیل حوادث و رویدادهای جهانی و داخلی بپردازد و موضع مناسب و قاطع اتخاذ کرده و حساسیت لازم را دارا باشد. آن گونه که حضرت امام (ره)، همواره از دانشجویان و دانشگاهیان انتظار داشتند که همچون ناظری بصیر و آگاه، هوشمندانه و متعهدانه، عملکردها و تصمیمگیریها را مد نظر گیرند و با نقادی دلسوزانه، خطا و لغزش احتمالی را گوشزد کنند و همچون مشاوران و کارشناسانی امین، مساعدت خویش را از دستاندرکاران و مجریان امور دریغ نکنند.
دغدغههای دوران دانشجویی
بی شک دغدغه، همزاد انسان است و هیچ فردی را در هیچ مقطعی از زندگی را نمیتوان یافت که بدون دغدغه باشد؛ با این تفاوت که دغدغههای هر فرد، بستگی به نوع جهان بینی، بایستهها و کاستیهای وی در مسیر حرکت و نیز گستره آرمانهای وی بازمیگردد. در آموزههای اسلامی هر دغدغه ای که انسان را به سوی خدا و حیات عزتمند سوق دهد، دغدغه ای مقدس بهشمار میآید هر چند که این دغدغه ازدواج، اشتغال، کسب درآمد حلال و … باشد.
منبع